Onderzoek naar het ontstaan van crisissituaties bij thuiswonende mensen met dementie

Crisissituaties komen regelmatig voor bij mensen met dementie: dit leidt vaak tot een opname in een verpleeg- of ziekenhuis. Een crisissituatie kan bijvoorbeeld ontstaan door een val of doordat de mantelzorger plotseling uitvalt, waardoor thuis een onhoudbare situatie ontstaat. Over de vraag wat precies ten grondslag ligt aan het ontstaan van crisissituaties was tot op heden weinig bekend. In opdracht van Netwerk 100 heeft DementieNet in samenwerking met GGD Gelderland-Zuid een onderzoek uitgevoerd, waarin factoren zijn onderzocht die mogelijk in verband kunnen worden gebracht met het ontstaan van crisissituaties. Hiervoor werd gebruik gemaakt van data van DementieNet. 

Een betere samenwerking: minder crisissituaties
Uit dit onderzoek kwam naar voren dat de aanwezigheid van een gemeenschappelijk zorgplan de kans op een crisissituatie verlaagt. Bij een gemeenschappelijk zorgplan zijn meerdere hulpverleners betrokken. Hierdoor kan systematisch in kaart worden gebracht wat de problemen zijn rondom de patiënt en welke interventies/acties de verschillende hulpverleners dienen uit te voeren. Een betere samenwerking tussen zorgverleners in de eerste lijn lijkt dus effectief te zijn om het aantal crisissituaties te verminderen. Een bevinding die hierbij aansluit is dat er in de gevorderde DementieNetten gemiddeld minder crisissituaties waren dan in de startende netwerken. Dit ondersteunt de hypothese dat de samenwerking tussen de zorgverleners binnen een DementieNet met de tijd verbetert, waardoor de kwaliteit van de zorg toeneemt.

Gedragsproblemen leiden tot meer crisissituaties
De aanwezigheid van gedragsproblemen werd geassocieerd met een hoger risico op het ontstaan van een crisissituatie. Ondanks psychosociale of medicamenteuze behandeling voor deze gedragsproblemen bleef het risico op het ontstaan van een crisissituatie erg hoog. Vermoedelijk raken mantelzorgers sneller overbelast wanneer er naast de dementie ook gedragsproblemen spelen. Extra ondersteuning voor de mantelzorger zou dan kunnen helpen.

Mantelzorgers: durf op tijd om hulp te vragen
Tot slot kwam naar voren dat wanneer mantelzorgers ondersteuning ontvangen, het risico op een crisissituatie toeneemt. Een verklaring hiervoor kan zijn dat mantelzorgers het lastig vinden om hulp te vragen en de zorg voor hun naaste (deels) uit handen te geven. Vermoedelijk schakelen mantelzorger hierdoor vaak te laat hulp in. Er is in gesprekken met mantelzorgers meer aandacht nodig voor dit onderwerp.

Vervolg
Deze eerste resultaten binnen onze DementieNet data geven veel inzicht. Om een nog beter en algemener beeld te krijgen, bestuderen we de zorgdossiers van zorgtrajectbegeleiders en huisartsen in de regio Nijmegen. Mogelijk kunnen we hiermee nog meer beschermende en uitlokkende factoren vinden. De huisartsendata is inmiddels verzameld, de zorgtrajectbegeleiders ontvangen binnenkort meer informatie.